İş Kanununda Bulunan Özel Tedbirler - İş Hukuku

1.İş Kanununda Bulunan Özel Tedbirler
İş Kanununda ücret alacağının güvence altına alınmasını sağlayan özel tedbirleri beş grupta toplamak
mümkündür. Bunlar şu şekilde sıralanarak açıklanabilir:
a) Ücretin ödenmesine karışma
İş Kanununda ücretin korunması bakımından işçiye ödenecek ücretin ödenmesine üç değişik
biçimde karışmayı öngören düzenlemeye yer verilmiştir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Bu karışma biçimlerinden ilk ikisi ücretin ödenmesi başlığı altında incelenmiştir. Ücretin korunması
bakımından kantin açılmasına karışma ise şu şekilde olur. İş Kanununa göre "İşyerlerinde, yüzelli ve daha fazla işçi çalıştırılması halinde, işçilerin ve ailelerinin gerekli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla işçiler tarafından kurulacak tüketim kooperatiflerine işverenlerce yer tahsisi yapılabilir”.Madde hükmünden de anlaşılabileceği üzere, kantin konusunda işverene düşen görev, işyerinde 150 ve daha fazla işçi çalıştırılması koşuluyla işçiler tarafından kurulacak tüketim kooperatifine yer tahsis etmektir.
b)Ücret Haczini Sınırlama
İş Kanununa göre, işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlasının haczedilemez. Ancak İş
Kanununda öngörülen söz konusu haciz yasağı, nafaka borcu alacaklılarının haklarını ortadan kaldırmaz. Başka bir deyişle, işçi aile üyelerinden birine (ana, baba, füru, kardeş, eş gibi) nafaka ödemeye mahkûm edilmişse, ücretin haczedilemeyen kısmı üzerine de haciz konulabilecektir. Bu durumda kuşkusuz işçinin yaşaması ve varsa diğer kanunî nafaka borcunu ifa edebilmesi için gereksinim duyduğu paranın kendisine bırakılması şarttır.
c) Ücretin Devir ve Temlik Hakkını Sınırlama
Ücretin devir ve temlik hakkını sınırlama konusunda İş Kanununda işçi aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlasının başkasına devir ve temlik olunamayacağı hüküm altına alınmıştır.
d)Ücretten Kesilecek Para Cezalarını Ücretin Belli Bir Miktarıyla Sınırlama
Ücretten kesilecek para cezalarını ücretin belli bir miktarıyla sınırlama konusunda İş Kanununda, , işçi ücretlerinden para cezası olarak yapılacak kesintilerin bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamayacağı hüküm altına alınmıştır.
e) Müteahhitlerin Ücret Borçlarının Bu Kimselerin İstihkaklarından Ödenmesini Sağlama
Müteahhitlerin ücret borçlarının bu kimselerin istihkaklarından ödenmesini sağlama konusunda şu hüküm öngörülmüştür. Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadî teşebbüsleri yahut özel kanununa veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler.
Bir işverenin üçüncü kişiye karşı olan borçlarından dolayı işyerlerinde bulunan tesisat, malzeme, ham, yarı işlenmiş ve tam işlenmiş mallar ve başka kıymetler üzerinde yapılacak haciz ve icra takibi, bu işyerinde çalışan işçilerin icra kararının alındığı tarihten önceki üç aylık dönem içindeki ücret alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısmı üzerinde hüküm ifade eder.
İş Kanununda ise, işverenin konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması veya iflası
nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde geçerli olmak üzere, işçilerin iş ilişkisinden
kaynaklanan son üç aylık ücret alacaklarını karşılamak amacı ile İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir Ücret Garanti Fonu oluşturulması öngörülmüştür. Bu hükme göre, Ücret Garantisi Fonundan işçilerin son üç aylık ücret alacakları karşılanacaktır. Bu fon, “işverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin yıllık toplamının yüzde biridir.

2.İş Kanunu Dışında Çalışma Mevzuatımızda Bulunan Özel Tedbirler
İş Kanunu dışında çalışma mevzuatımızda, ücret alacağının güvence altına alınmasını sağlayan özel
tedbirleri ise üç grupta toplamak mümkündür. Bunlar şu şekilde sıralanarak açıklanabilir:
a) Ücretin Bir Kısmının Takas ve Mahsup Edilememesi
Ücretin bir kısmının takas ve mahsup edilememesi konusunda getirilen düzenlemeye göre, işçilerin ücret alacaklarının, işçinin muvafakatı olmaksızın işveren tarafından takas edilmesi mümkün değildir.
b) İflâs ve Haciz Halinde Ücret Alacaklarına Tanınan Üstünlük
İflâs ve haciz halinde ücret alacaklarına tanınan üstünlük konusunda İcra ve İflas Kanunda öngörülen
hükme göre, işveren işçi ücretlerini henüz ödemeden iflâs edecek olursa; aşağıda öngörülen işçi ücretleri imtiyazlı alacalardan sayılır. İmtiyazlı alacak olarak bu ücretler, birinci sırada yer aldıkları için öncelikle ve tam olarak ödenir.
· İflâsın açılmasından bir önceki sene için hizmetçi ücretleri,
· İflâsın açılmasından önceki altı ay için yazıhanenin memur, kâtip, müstahdemleriyle müessesede daima çalışan memur ve müstahdemlerin ücretleri,
· İflâsın açılmasından önceki altı ay için gündelik veya parça üzerine çalışan fabrika işçileriyle sair işçilerin ücretleri.

c) Kanunî İpotek Hakkının Sağlanması
Kanuni ipotek hakkı sağlanması konusunda getirilen düzenlemeye göre, işçiler yapı veya arsa sahibi
yahut müteahhitte olan ücret alacakları için kanunî bir ipotekten faydalanır ve bu haklarını tapuya tescil  ettirebilirler. Taşınmaz inşaatında çalışan işçilere ücret alacakları için o taşınmaz üzerinde kanuni ipotek hakkı verilmesindeki amaç, kuşkusuz ücretini alamaması suretiyle kendisinin ve ailesinin yoksulluk içersine düşmesini önlemek ve işçinin haklarının kaybolmamasını sağlamaktır.
                         Ücret Ödemelerinin ve Yüzdelerin Belgelenmesi
İş Kanununda ücret ödemelerinin ve yüzdelerin belgelenmesi konusunda işverenlere bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükleri şu şekilde sıralayarak açıklayabiliriz:

1. Ücret Hesap Pusulası Vermek
2. Yüzdelerden Toplanılan Paraların Eksiksiz Olarak İşçilere Ödenmesi Zorunluluğu

İşverenler işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek ve yüzdelerden toplanılan paraları eksiksiz olarak işçilere ödemek zorundadır.